Być dobrym tłumaczem
referat wygłoszony na drugiej Międzynarodowej Konferencji „krytyczna analiza dyskursu: przesłanie Medium” w Jemenie, Uniwersytet Hodeidah, październik, 2003
n oprócz bycia członkiem naszego kraju, jesteśmy członkami światowej społeczności, a to daje nam globalną tożsamość. Dlatego całkiem naturalne jest dla nas myślenie o sprawach światowych i współpraca w rozwiązywaniu problemów świata. Aby to zrobić, pierwszym i najważniejszym narzędziem jest „język”, który jest społecznie zdeterminowany. Nasze przekonania i ideologie zawsze znajdują odzwierciedlenie w naszym sposobie mówienia, chociaż powiązania są ukryte i tylko” krytyczne badanie języka ” ujawnia te ukryte powiązania w dyskursie.
co więcej, wiemy, że kultura narodu rozkwita poprzez interakcję z innymi kulturami. Różnorodność kulturowa otwiera nam oczy na prawa człowieka, ale różnorodność kulturowa można rozpoznać tylko poprzez dyskusje, co prowadzi nas z powrotem do głównego narzędzia dyskusji: „język.”
rola języka w krajach rozwijających się materializuje się poprzez” tłumaczenie”, a ponieważ krytyczne studium językowe zajmuje się procesami produkcji i interpretacji tekstów oraz sposobem społecznego kształtowania tych procesów poznawczych, można je uznać za alternatywne podejście do badań nad tłumaczeniem.
świat staje się coraz mniejszy, ponieważ systemy komunikacji i informacji rozwijają się i stają się coraz bardziej wyrafinowane. W procesie tak szybkiej wymiany informacji i w celu poprawy kontaktów kulturowych nieuniknione jest jedno, a mianowicie ” tłumaczenie.”Dlatego właśnie potrzebne są kompetentni tłumacze pisemni i ustni.
jak wspomniano wcześniej, cały świat przechodzi złożone zmiany w różnych dziedzinach, takich jak technologia i edukacja. Zmiany te muszą mieć istotny wpływ na systemy szkolnictwa wyższego, w tym na programy kształcenia tłumaczy.
według Shahvali (1997), sama wiedza teoretyczna i praktyczne umiejętności nie są wystarczające, aby przygotować studentów do zmierzenia się z rozwojem w tej dziedzinie. Istnieje potrzeba umiejętności adaptacji, dlatego konieczne jest skupienie się na samoaktualizacji uczniów i rozwijanie odpowiednich umiejętności umysłowych, komunikacyjnych i planistycznych.
Szkolenie tłumaczy to ważne zadanie, które powinno mieć wysoki priorytet. Usługi świadczone przez tłumaczy w celu wzmocnienia kultury i pielęgnowania języków były znaczące w całej historii. Tłumacze są pośrednikami przekazywania wiadomości z jednego języka na drugi, zachowując jednocześnie kulturowe i dyskursywne idee i wartości (Azabdaftary, 1996).
zadaniem tłumacza jest stworzenie warunków, w których autor języka źródłowego i czytelnik języka docelowego mogą ze sobą współdziałać (Lotfipour, 1997). Tłumacz wykorzystuje podstawowe znaczenie obecne w tekście źródłowym, aby stworzyć nową całość, a mianowicie tekst docelowy (Farahzad, 1998).
mając na uwadze te fakty, powstaje pytanie: jakie umiejętności są potrzebne do promowania zdolności tłumaczeniowych? I jak można zostać dobrym tłumaczem?
pierwszym krokiem jest obszerne czytanie różnych tłumaczeń różnego rodzaju tekstów, ponieważ tłumaczenie wymaga aktywnej wiedzy, podczas gdy analiza i ocena różnych tłumaczeń wymaga wiedzy biernej. W związku z tym umiejętności receptywne powinny być rozwijane przed produktywnymi, tj. poprzez wzmocnienie swojej biernej wiedzy, uczniowie ostatecznie poprawią swoją aktywną wiedzę. Umiejętności receptywne poprawiają intuicję językową uczniów i przygotowują ich do rzeczywistego tłumaczenia.
dobry tłumacz to ktoś, kto ma wszechstronną znajomość języków źródłowych i docelowych. Uczniowie powinni czytać różne gatunki w językach źródłowych i docelowych, w tym współczesną literaturę, współczesną prozę, gazety, czasopisma, reklamy, ogłoszenia, instrukcje itp. Znajomość tych wszystkich gatunków jest ważna, ponieważ pośrednio przenoszą one specyficzne dla kultury aspekty języka. Proponuje się również lektury specjalistyczne: czytanie niedawno opublikowanych artykułów i czasopism na temat teoretycznych i praktycznych aspektów tłumaczenia. Artykuły nie tylko poprawią ogólną umiejętność czytania uczniów,ale także dadzą im wgląd, który podświadomie zostanie zastosowany podczas rzeczywistego tłumaczenia.
ważne są również umiejętności”pisania”, czyli umiejętność płynnego i poprawnego pisania zarówno w językach źródłowych, jak i docelowych. Pisanie jest w rzeczywistości głównym zadaniem tłumacza. Uczniowie powinni zapoznać się z różnymi stylami pisania i technikami oraz zasadami redagowania i interpunkcji w językach źródłowych i docelowych. Edycja i interpunkcja poprawiają jakość i czytelność tłumaczenia (Razmjou, 2002).
co więcej, uczestnicy szkoleń tłumaczeniowych powinni mieć dobry słuch zarówno do języków źródłowych, jak i docelowych, tzn. powinni być czujni, aby zbierać różne wyrażenia, idiomy i specyficzne słownictwo oraz ich zastosowania i przechowywać je w umysłach, aby później je wykorzystać. Jest to w rzeczywistości to, co nazywamy doskonaleniem własnej „intuicji.”Intuicja nie jest czymś, co można rozwijać w próżni; potrzebuje raczej praktyki i solidnego zaplecza. Potrzebuje zarówno wsparcia teorii, jak i doświadczenia praktyki. Intuicja językowa jest koniecznością dla kompetentnego tłumacza.
jednym z najważniejszych punktów do rozważenia w akcie tłumaczenia jest zrozumienie wartości tekstu źródłowego w ramach dyskursu w języku źródłowym. Aby to zrozumieć, tłumacz musi być świadomy różnic kulturowych i różnych strategii dyskursywnych w językach źródłowych i docelowych. Dlatego też ukryta struktura tekstu źródłowego powinna zostać odkryta poprzez zastosowanie przez tłumacza różnych strategii dyskursywnych.
dobry tłumacz powinien znać kulturę, zwyczaje i ustawienia społeczne osób mówiących językiem źródłowym i docelowym. Powinna być również zaznajomiona z różnymi rejestrami, stylami mówienia i stratyfikacją społeczną obu języków. Ta świadomość społeczno-kulturowa może w znacznym stopniu poprawić jakość tłumaczeń studentów. Według Hatima i Masona (1990) kontekst społeczny w tłumaczeniu tekstu jest prawdopodobnie ważniejszą zmienną niż jego gatunek. Akt tłumaczenia odbywa się w kontekście społeczno-kulturowym. W związku z tym ważne jest, aby oceniać działalność tłumaczeniową tylko w kontekście społecznym.
po rozwinięciu dobrych kompetencji zarówno w językach źródłowych, jak i docelowych, może rozpocząć się rzeczywiste tłumaczenie. Jest jednak etap pośredni między etapem rozwijania kompetencji a rzeczywistym tłumaczeniem: poznanie różnych źródeł informacji i nauczenie się z nich korzystać. Źródła te obejmują: różne słowniki jednojęzyczne i dwujęzyczne, encyklopedie i Internet.
używanie słowników jest umiejętnością techniczną samą w sobie. Nie wszyscy uczniowie wiedzą, jak prawidłowo używać słowników. Słowa mają różne znaczenia w różnych kontekstach i zwykle słowniki jednojęzyczne mają w tym względzie najwyższą wartość. Uczniowie potrzebują dużej praktyki, aby znaleźć zamierzone znaczenie słów w określonym kontekście, korzystając ze słowników jednojęzycznych.
Tłumacze muszą również znać składnię mowy pośredniej i różne postacie mowy w języku źródłowym, takie jak hiperbola, ironia, mejoza i implikacje. Świadomość tych postaci mowy wzmocni kreatywność uczniów i zmieni ich bierną wiedzę w aktywne umiejętności.
chociaż kładzie się duży nacisk na rozwijanie kompetencji językowych źródłowych i docelowych, nie należy lekceważyć sposobów, w jakie uczniowie mogą je rozwijać. Praca w grupie i współpraca z rówieśnikami zawsze mogą doprowadzić proces tłumaczenia do lepszych rezultatów. Studenci, którzy praktykują tłumaczenia z rówieśnikami, będą w stanie łatwiej rozwiązywać problemy, a także szybciej rozwijać pewność siebie i techniki podejmowania decyzji (Razmjou, 2002). Chociaż istnieje możliwość popełniania błędów podczas pracy w grupie, doświadczenie popełniania, wykrywania i korygowania błędów sprawi, że umysły uczniów będą otwarte i czujne.
kolejną ważną kwestią jest to, że odnoszący sukcesy Tłumacze zazwyczaj wybierają jeden konkretny rodzaj tekstów do tłumaczenia i nadal pracują tylko w tej dziedzinie; na przykład tłumacz może tłumaczyć tylko dzieła literackie, Książki naukowe lub teksty dziennikarskie. Nawet tłumacząc dzieła literackie, niektórzy tłumacze mogą decydować się tylko na tłumaczenie poezji, opowiadań lub powieści. Co więcej, niektórzy Tłumacze wybierają konkretnego autora i tłumaczą tylko jego lub jego dzieła. Powodem jest to, że im bardziej tłumaczą prace konkretnego autora, tym bardziej poznają jego umysł, sposób myślenia i styl pisania. A im bardziej znany jest tłumacz ze stylem pisarza, tym lepsze będzie tłumaczenie.
tłumaczenie musi być praktykowane w środowisku akademickim, w którym stażyści pracują zarówno nad praktycznymi zadaniami pod nadzorem swoich nauczycieli, jak i nad aspektami teoretycznymi, aby poszerzyć swoją wiedzę. W środowisku akademickim do dyspozycji stażystów są niedawno opublikowane artykuły, czasopisma i książki o tłumaczeniach, którzy dzięki temu zapoznają się z dobrymi tłumaczami i ich pracą, czytając je, a następnie porównując z oryginalnymi tekstami. W ten sposób stażyści będą rozwijać swoją siłę obserwacji, wglądu i podejmowania decyzji, co z kolei doprowadzi ich do zwiększenia motywacji i poprawy umiejętności tłumaczeniowych.
w związku z tym translation studies zostało uznane za ważną dyscyplinę i stało się niezależnym kierunkiem, oddzielonym od studiów obcojęzycznych, na uniwersytetach. Odzwierciedla to uznanie faktu, że nie każdy, kto zna język obcy, może być tłumaczem, jak to się powszechnie i błędnie uważa. Tłumaczenie jest kluczem do międzynarodowego zrozumienia. Tak więc w tym ogromnym świecie komunikacji i przeciążenia informacyjnego, potrzebujemy kompetentnych tłumaczy, którzy mają zarówno wiedzę teoretyczną, jak i praktyczne umiejętności, aby dobrze wykonywać swoją pracę. Znaczenie wiedzy teoretycznej polega na tym, że pomaga tłumaczom zrozumieć, w jaki sposób wybory językowe w tekstach odzwierciedlają inne relacje między nadawcami i odbiorcami, takie jak relacje władzy, oraz jak teksty są czasami używane do utrzymania lub tworzenia nierówności społecznych (Fairclough, 1989).
wreszcie, ważne jest, aby wiedzieć, że potrzeba znacznie więcej niż słownik, aby być dobrym tłumaczem, a tłumaczy nie robi się z dnia na dzień. Być dobrym tłumaczem wymaga znacznych inwestycji zarówno w językach źródłowych, jak i docelowych. Jest to jedno z najtrudniejszych zadań, aby bezpiecznie i wiernie przełączać się między dwoma wszechświatami dyskursu. Tylko wyrafinowane i systematyczne traktowanie edukacji tłumaczeniowej może prowadzić do rozwoju skutecznych tłumaczy. A najbardziej żmudna część podróży zaczyna się, gdy stażyści tłumaczeniowi opuszczają swoje uniwersytety.
dzieła cytowane
Azabdaftari, B. 1997. Analiza psychologiczna procesu tłumaczenia. Motarjem Journal, Mashhad, Iran. 21 & 22: 7-12 (tłumaczenie).
Język i władza. Londyn, Longman.
Gestalt podejście do manipulacji w tłumaczeniu. Perspectives: Studies in Translatology, 6 (2): 153-233.
Hatim, B. & I. Mason. 1990. Dyskurs i Tłumacz. Longman.
Lotfipour, S. K. 1985. Spójność leksykalna i równoważność przekładu. Meta, XLII, 1, 185-92.
Razmjou, L. 2002. Opracowanie wytycznych dla nowego programu nauczania dla programu BA w języku angielskim na irańskich uniwersytetach. Online Translation Journal, V. 6, No. 2 http://accurapid.com/journal/20edu1.htm
Shahvali, M. 1997. Wiedza adaptacyjna, Przejście sukcesu i kreatywności (tłumaczenie).